Konflikt serologiczny

Serologia to nauka medyczna, dział immunologii, zajmująca się badaniem właściwości surowicy krwi, głównie reakcjami przeciwciał na antygeny. Rozpatrując zatem termin „konfliktu serologicznego” mamy na myśli konflikt krwi a dokładniej czynnika RH przyszłych rodziców.

Prócz określonej grupy krwi (A, B, AB, 0) jest jeszcze coś co ją różni - jest to czynnik Rh tzw. antygen D występujący na powierzchni czerwonych krwinek. Nie wszyscy jednak ów antygen posiadają. Dlatego też określając grupę krwi przy czynniku Rh stosuje się odpowiednio znak + lub – (gdzie + dla posiadających antygen D a znak – dla osób nie posiadających antygenu). Konflikt serologiczny może zaistnieć tylko wtedy, gdy grupa krwi matki dziecka ma czynnik RH–, a ojciec RH+ oraz oczywiście, gdy płód odziedziczy czynnik RH po ojcu. Wtedy organizm z grupą krwi RH- zacznie produkować przeciwciała niszczące krwinki RH+ jednak tylko w określonych przypadkach. W czasie pierwszej ciąży rzadko dochodzi do konfliktu serologicznego. Aby powstały przeciwciała, do organizmu matki musiałoby się przedostać około 0,2 ml krwi dziecka. Łożysko jest naturalną barierą, dzięki której taka wymiana nie następuje. Zagrożeniem są natomiast sytuacje takie jak krwawienia, poronienia, ciążą pozamaciczna, odklejenie się łożyska lub inwazyjne badania prenatalne.

Do konfliktu nie dochodzi gdy dziecko dziedziczy czynnik krwi po matce – jednak jest to przypadek jeden na trzy w takich sytuacjach. W przypadku gdy krew noworodka ma czynnik Rh+, mamie podaje się immunoglobulinę (anty-D) w czasie pierwszych 72 godzin po porodzie. Zadaniem immunoglobuliny jest zniszczenie krwinek płodu z czynnikiem RH+, które przedostały się do organizmu matki w czasie porodu a zanim jej układ immunologiczny zdąży zareagować. Powyższe działanie ma za zadanie zapobiec problemom w drugiej ciąży. Konflikt serologiczny prócz czynnika RH może dotyczyć również grup głównych krwi. Pojawia się on wtedy gdy mama ma grupę krwi 0, a dziecko dziedziczy grupę krwi A lub B po ojcu. Jest to rzadziej występujący konflikt i znacznie mniej niebezpieczny. W odróżnieniu od niezgodności w zakresie czynnika RH, w przypadku konfliktu grup głównych krwi pierwsze dziecko choruje równie często jak następne. Wynikiem tego konfliktu jest niedokrwistość, nadmiar bilirubiny, co skutkować może przedwczesną i nasiloną żółtaczką u noworodka.

Ważne jest zatem jest aby określić grupę krwi przyszłych rodziców by móc zapobiegać powstaniu konfliktu serologicznego. Dzięki dzisiejszej medycynie komplikacje związane z różnicą między grupami krwi rodziców są bardzo rzadkie. Trzeba jednak mieć świadomość zagrożenia i odpowiednio wcześnie mu przeciwdziałać.